Heb je jezelf ooit betrapt op het pulken aan je huid? Misschien aan een korstje, een klein bultje of een oneffenheid die je ‘weg’ wilt hebben? Voor sommigen is het een gewoonte, voor anderen een hardnekkige en vaak oncontroleerbare drang die diepe sporen nalaat. Maar waarom doen we dit eigenlijk? En wat heeft dit te maken met onderdrukte spanning en lichaamsbewustzijn?

Herstellen van een voedings- en lichaamsgerichte coping (eetstoornis) voelt soms als een eindeloze strijd. Het kan voelen alsof je op een kruispunt staat, maar niet weet welke richting je op moet. Het is frustrerend, vermoeiend en soms voelt het alsof het nooit beter zal worden. Maar wat als ik je vertel dat dit gevoel van vastzitten eigenlijk een normaal onderdeel is van herstel?

Als mensen naar mij kijken, zien ze vaak iemand die krachtig is. Iemand die jarenlang tegen anorexia heeft gevochten en eruit is gekomen. Ze noemen me sterk, vastberaden, een doorzetter. En ergens klopt dat ook. Mijn doorzettingsvermogen heeft me door de donkerste periodes van mijn leven heen getrokken. Maar datzelfde doorzettingsvermogen heeft me ook bijna mijn leven gekost.

Vaak zien we een eetstoornis (voedings- en lichaamsgerichte coping) als iets dat ons leven overneemt, als een indringer die alles moeilijker maakt. Maar wat als we het eens van een andere kant bekijken? Wat als jouw eetstoornis (voedings- en lichaamgerichte coping), hoe pijnlijk ook, een leraar is die je iets wil leren? Het klinkt misschien gek – waarom zou je willen leren van iets dat je zoveel pijn doet? Maar juist daar zit vaak een waardevolle boodschap verstopt.

Als er iets is dat ik de afgelopen jaren heb geleerd, dan is het wel dat we het leven niet altijd zo serieus hoeven te nemen. We zijn hier om te spelen, om te leren, en om te groeien. Om fouten te maken, te vallen en weer op te staan. Om te zingen en om te dansen in de woonkamer.

Een van de meest belangrijke keerpunten in mijn herstel was het moment dat ik mijn identiteit begon los te koppelen van mijn voedings- en lichaamsgerichte coping (eetstoornis). Het moment waarop ik inzag dat mijn coping (eetstoornis) niet definieerde wie ik was. Lange tijd voelde het alsof mijn het mijn hele identiteit bepaalde. En ook al voelde dat zo, dat was niet de realiteit. Het was slechts een deel van mij. Een deel dat zich had ontwikkeld met een reden. Dit besef – dat jouw eetstoornis een deel van je is, maar niet je hele wezen – is een cruciale stap. Het opent de deur naar een nieuwe fase in jouw herstel: een fase waarin je leert om naar jezelf te kijken met mildheid en nieuwsgierigheid, in plaats van oordeel of strijd.

Ik hoef vast niet uit te leggen wat helpende gedachten zijn. Ze worden vaak gebruikt om destructieve of negatieve gedachtes als het ware ‘tegen te spreken’. Je vervangt negatieve gedachten dus door positieve of realistische alternatieven. Op papier klinkt dat fantastisch. Maar als het echt zo simpel was, zouden niet zo veel mensen met mentale problemen worstelen. Begrijp me niet verkeerd: ik geloof dat het bedenken van helpende gedachten soms best nuttig kan zijn. Ze kunnen een klein lichtpuntje bieden in donkere momenten of je helpen om een andere invalshoek te zien. Maar – en dit is een belangrijke ‘maar’ – het is niet de ultieme oplossing. Het blijft vaak een pleister op een wond die meer zorg nodig heeft. En daar wil ik het graag even over hebben.

Keuzes maken is voor mij heel lang een ramp geweest. Het lukte me niet. Zelfs dingen die voor andere mensen simpel leken, voelden voor mij als levenskeuzes. Ik heb ontelbare keren in een winkel gestaan en minutenlang getwijfeld over welke trui ik leuker vond. Ik kwam er simpelweg niet uit. Ik mocht van mezelf op zo’n moment niet voor beide truien kiezen; want dan gaf ik te veel geld aan mezelf uit. Koos ik voor de goedkopere, die ik eigenlijk iets minder leuk vond? Of zou ik keizen voor de duurdere die ik tóch wel wat mooier vond? Maar was die trui wel die tien euro meer waard? Was ik het wel waard? Of kon ik toch beter die andere trui kiezen? Of zou ik dan spijt krijgen? Maar die was toch eigenlijk ook leuk genoeg en dan zou ik ook nog geld besparen! 

Als kind leren we al snel wat wordt goedgekeurd en wat niet. We voelen intuïtief aan welke gedragingen acceptatie opleveren en welke ons mogelijk in de kou laten staan. Zo trok ik al vroeg in mijn leven de conclusie dat ik beter geen fouten kon maken en me zo goed mogelijk moest gedragen om geaccepteerd te worden.

Het einde van het jaar nadert alweer. Wat vliegt de tijd.

Herstellen van een voedings- en lichaamsgerichte coping (eetstoornis) gaat niet alleen over opnieuw leren eten; het gaat over het terugvinden van je eigen lichaam en emoties. Jarenlang was ik de connectie met mijn lijf volledig kwijtgeraakt. Dat is natuurlijk niet gek als je jezelf jarenlang hebt uitgehongerd. In zekere zin was dat zelfs het doel van mijn eetstoornis: ik wilde geen contact meer met mijn lichaam. Ik wilde niet meer voelen.

Ik wil het liefst alles kunnen. Oké, misschien niet alles. Maar er is heel veel waar ik heel graag de beste in zou willen zijn. Ik wil heel graag uitblinken in de dingen die ik doe. Zo herinner ik me nog heel goed dat ik vroeger op ballet zat en stikjaloers was op de meiden die beter dan mij waren. Ik zong in een koortje en wilde ontzettend graag solo zingen. Ik durfde niet, was absoluut niet goed genoeg, maar wat verlangde ik er naar om daar te staan…